Automatisch maakt Ina haar uitstalling. Ze denkt aan de oude vrouw, aan Hans, Kurt, Nathan, Cé&Cé, Mina… het leven van alle dagen. En voelt zich zéér ongelukkig.
Neem Mina. Mina staat aan de “Afdeling Muziek”. En speelt lange uren kwijnende tango’s en krijgshaftige stapmarsen. Haar witte vingers glijden gedachtenloos over de gele toetsen. Als men de ogen sloot zou men menen ’n automatische piano te horen wenen. Niettemin is Mina ’n kunstenares. Met ’n paar duizend franken, ’n oud edelman en ’n nieuwe jurk ware ze ’n beroemdheid. Nu is ze hoogstens ’n attractie te meer voor Cé&Cé.
Het lied ruist. Er hangt wijding over het banketgebak, de zijden kousen en de frivole muziekalbums die furore maken. Mina meent zich dood, en stelt zich voor dat iemand het dodenlied voor haar witte lijk speelt. Ze ligt op ’n zwart fluwelen kleed, heel broos en doorschijnend. Mina droomt, en speelt uit heel haar kleine hart. Het is zeer mooi en aandoenlijk. Aandoenlijk als het eerste woord van ’n kind. Het publiek vindt het saai en eist luidruchtig “Jack Hilton And His Boys”.
Mina gehoorzaamt als ’n automaat waarin men ’n frank steekt, trekt en ’n stukje chocolade, toffee of pepermunt bekomt, volgens verlangen. Hier hoeft niet eens ’n frank. Men hoort “Always” en “Sonny Boy” gratis. Hetgeen de superioriteit van de nieuwste automaat bewijst – de kleine tuberculose massa-automaat voor grote kinderen.
Ina weet dat er duizenden zijn zoals zij.
In haar jeugd voelde ze gedurig de roep naar het Ongekende, het Grote. Later wilde ze afbreken met sleur en gewoonte, iets anders brengen in haar leven dan Cé&Cé, jazzbands en zinnelijke mannen met amandelogen. Iets nieuw uitbouwen. Haar nieuwe leven maken naar het onbewuste ideaal in haar. Beleven. Het leven niet voorbijgaan maar vastgrijpen, dwingen, uitpersen als ’n citroen en opzuigen tot het laatst…
Ze voelde hoe het geluk zich elke dag meer van haar verwijderde. Ze wou het behouden ten alle prijze. Ze liep het na met uitgespreide armen als ’n kind dat ’n vlinder vangen wou. Vandaar dat het zich meer en meer verwijderde. Gouden vlinders vangt men nooit. En vreemde vogels sterven in ’n kevie. Het geluk breekt bij de aanraking met de werkelijkheid.
Indertijd, de goede tijd toen de simpele student haar verzen voorlas en sprak over z’n plannen, verlangens en strevingen. Toen voelde ze zich steeds opgewonden. Ze vervulde haar dagtaak gedachtenloos. Na haar werk, ’s avonds, ’n paar uren slechts herleefde ze. Het was ’n roes. Ze voelde zich gloeien als hij voorlas uit ’n nieuw boek. Het park, de mensen, de huizen verdwenen. Zelfs hij verdween.
Ze hoorde slechts z’n metalen stem, gelijkmatig en onwezenlijk als iets abstracts. Ze luisterde als in ’n droom. Het waren haar wensen, haar verlangens, haar leegheid, haar leven dat ze beluisterde, de strijd en het leed van de romanhelden. Het was als ’n fonograaf. De fonograaf van haar hart. Alleen was het nauwkeuriger dan ze het zelf zou kunnen uiten. Soms wilde ze roepen, heel hard… ja dàt is het… zo is het!
In die dagen ontdekte Ina zichzelf. Leerde ze ’n Ina kennen die ze nooit vermoed had. Toch kaatste haar beeld in de spiegel juist gelijk vroeger, alleen nu matter. En wanneer de student eindigde bleef ze stil zitten en staarde strak voor zich uit. Hij trok haar zachtjes naar zich toe. Ze huilde geluidloos en had hem kunnen slaan, stampen omdat hij de broze droom brak en alles wederom zo heel gewoon werd. Gewoon als haar leven… als het leven.
’s Nachts lag ze te woelen in haar witte bed. Uren. Uren. Haar hoofd hamerde, haar lichaam brandde. Ze maakte plannen en bouwde luchtkastelen die ’s morgens bij het ontwaken als kaartenhuisjes ineen stortten.
Ina, stomme Ina, in 52 kaarten ligt ons hele leven immers besloten.
Haar ouders werden bevreesd daar ze bleek en mager werd en uren wezenloos in de tuin zat als iemand die uit ’n luchtballon viel vanuit ’n duizelingwekkende hoogte en ’n ogenblik aan de rand van de dood en de eeuwigheid stond.
Zeg het dan, zoals